Juryrapport Eenmaal geslagen, nooit meer bewogen

Door: Toneelgroep Venster
Auteur:  Ger Beukenkamp
Regie en bewerking: Rita de Haas
Gezien op 22 mei 2007 in Theater Merlijn te Den Haag.

STUKKEUZE
Wij zijn niet zo heel erg enthousiast over de tekst. Noch als filmscenario noch als toneeltekst. Alles wordt in deze tekst verteld, er wordt bijna niets uitgespeeld. We missen daardoor vooral spelscènes. Scènes waarin de spelers de situatie kunnen uitspelen en niet alleen vertellen wat er aan de hand is. We moeten toegeven dat na de pauze er wel iets meer situaties te spelen zijn. (het spel van moeder en zoon aan tafel, de verleidingscène van de twee vrouwen enz.) Maar naar ons idee is dit toch nog te weinig. Daarnaast is het ook geen eenvoudige tekst om uit te spreken. Er is door de schrijver een poging gedaan om de personages te laten spreken als in de jaren 40. Het is niet makkelijk voor acteurs uit 2007 om dit natuurlijk uit hun mond te krijgen . De tekst “bekt” niet lekker .

REGIE
We vinden de voorstelling mooi geregisseerd. De sfeer van beklemming en angst in de stijl van eind jaren veertig is heel erg goed getroffen.
De mise-en-scène is uitstekend. Er wordt handig omgesprongen met de ruimte, waardoor alle locaties een plek op het toneel krijgen. Het ruimte gebruik is dan ook heel erg goed.
Slim om alle locaties rondom de huiskamer te plaatsen. Ook het gebruik van het voortoneel voor alle locaties buiten het huis vonden we een uitstekende oplossing.
Het is de regie gelukt om met de spelers duidelijke rollen neer te zetten, waarbij de onderlinge verhoudingen heel goed tot hun recht komen. Daarmee is het een heel heldere en speelbare voorstelling geworden. De enige kritiek die we op de regie hebben is dat de montage tussen de scènes wat traag is. Naar ons idee was het met eenvoudige ingrepen mogelijk geweest om de scènes wat sneller op elkaar aan te laten sluiten wat het tempo en ritme van de voorstelling ten goede was gekomen,

VORMGEVING
Het is een erg mooi decor. De opstelling in de ruimte van de verschillende locaties is erg slim gekozen. Ook om de kamers iets te verhogen vinden we erg handig. Maar niet alleen de ruimte indeling is goed gedaan, maar ook de vormgeving van het geheel. Met een enkel wandje, wat ramen, wat meubels en een trap wordt een heel huis gecreëerd.
Een huis qua sfeer en stijl helemaal passend bij de voorstelling. Heel erg mooi dat er voor de verhoging in stijl een lambrisering is aangebracht. Het ziet er allemaal heel verzorgd uit. De dieptewerking die ontstaat door het doorkijkje naar de trap ziet er heel goed uit en wordt in de voorstelling ook mooi gebruikt. De keuze van de meubels is ook uitstekend. We wanen ons volledig in eind jaren veertig. Het gebruik van de lamp boven de tafel geeft het decor net dat extra beetje hoogte dat in het beeld nodig is. Dit maakt dat je naar een kamer kijkt met voor je gevoel een plafond en niet alleen maar naar een decortje.
We zijn ook zeer onder de indruk van de kostumering. Het ziet er goed en zeer verzorgd uit. Ook de kleding zorgt ervoor dat we ons in de jaren veertig wanen. Zeer goed gedaan en ieder kostuum past perfect bij de rol. We vonden alleen de ontwikkeling van de kleding van Regina wat te mager. Haar kleding had, naar het einde van de voorstelling toe, wel wat uitgesprokener mogen zijn. We vonden de jas die ze aan had in de buiten scène wel weer prachtig.
De muziekkeuze is goed zonder enorm op de voorgrond te staan. De muziek ondersteunt  de scènes waar nodig. De muziek was af en toe bijna filmisch.
Ook de belichting was goed verzorgd. Het geheel zag er heel sfeervol en mooi uit. Mooi dat ook de schemerlamp echt gebruik werd. Het onderscheid tussen dag en avond vonden we in het licht wel wat mager uitgevoerd.

SPEL ALGEMEEN
Als geheel is het spel heel evenwichtig. Het is van een goed niveau. De tekst van dit stuk is niet erg makkelijk. Hij is wat formeel en “bekt” niet lekker. Ondanks dat weten deze spelers de tekst heel goed over het voetlicht te brengen. De spelers vormen een mooi ensemble.

SPEL INDIVIDUEEL
Ron Strijaards  – Charles Zijdeveld
Ron maakt de figuur van Charles helemaal waar. Zowel de lulligheid van het personage als zijn idolatrie voor zijn moeder is heel geloofwaardig. De spelscène waarin hij na de pauze een spelletje speelt met zijn moeder is heel erg goed. Hij speelt een man die de wereld om hem heen niet echt begrijpt en dat doet hij heel erg goed. De tekstbehandeling is goed en ook het gebrek wordt heel consequent volgehouden. We vroegen ons wel af wat hij nu precies aan zijn been heeft?

Marjolien Zwaard – Regina Zijdeveld
We vonden deze speelster voor de pauze erg sterk.  Zij lijkt de enige te zijn die de situatie helemaal door heeft. De scène waarin zij op bezoek gaat bij haar moeder vonden we prachtig gespeeld. Het hoge spelniveau wordt ook na de pauze volgehouden. Na de pauze komen we echter ook tot de ontdekking dat Regina het één en ander voor Mary voelt. Dit aspect van de rol van Regina vinden we een beetje onderbelicht. We weten niet of dat aan het spel of aan de regie ligt. We zien er echter te weinig van in de voorstelling. Het wordt daardoor ook niet geloofwaardig. Hier lag toch een kans bij uitstek om een ontwikkeling te spelen door de hele voorstelling heen.
De functie van Regina om zich tussen moeder en zoon te plaatsen is heel erg goed gelukt.

Loes Bleijenga –  Madeleine Zijdeveld
Een erg mooi gespeelde rol. Ze speelt voor ons niet de moeder maar is voor ons de moeder.  Alle teksten komen heel natuurlijk. We hebben nergens het gevoel dat ze een tekst zegt die niet uit de grond van haar hart komt. Ze heerst over haar zoon en de hele scène. Mooi qua tekstbehandeling en beweging. Haar blikken kunnen doden. Een lelijk figuur heel mooi gespeeld.

Patty de Braal –  Mary Josseling
Een lastige rol.
Ze maakt heel geloofwaardig hoe ze in de relatie met Charles staat. Ook het spel met de hond vinden we heel goed. We vinden haar wat ongeloofwaardig in de scène met moeder. We zien dan te weinig spel. Ook in de scène met haar broer zien we te weinig van Mary. Wat vindt zij van haar broer en de hele situatie? Het is nu nauwelijks waarneembaar. Het is allemaal wat te klein. Ook de relatie met Regina wordt niet helemaal duidelijk. Hoe staat Mary daar in? We hebben  wat dit laatste betreft het idee dat de regie er ook niet voor gekozen heeft om dit meer uit te spelen. Dat vinden we jammer.

Michel van Hooijdonk – Jules
De teksten van Jules zijn erg lastig. Hij heeft veel citaten en observaties.
Het is niet makkelijk om daar iets van te maken. Michel komt een heel eind. Hij maakt heel geloofwaardig dat hij de beschouwer is van buitenaf. Hij observeert en dat doet hij goed.
Het samenspel vinden we wat minder. Het “boekenraadspel” met Charles komt bijvoorbeeld niet helemaal uit de verf. Deze running gag blijft een beetje spanningsloos.
Ook de verleidingscènes met de vrouwen komen niet helemaal uit de verf. We geloven niet echt dat Jules iets van ze wil. Het mist passie.
We vinden de ontwikkeling die Jules doormaakt naar het einde van het stuk toe wel heel erg goed gelukt. De passiviteit maakt plaats voor het besluit om te vertrekken.

John Roos –  Bart Ramondt
Een kleine rol. John heeft maar een scène om zijn personage neer te zetten. Dat doet hij echter heel erg goed. De rol is heel overtuigend en zeer sterk gespeeld. Het samenspel met moeder is erg goed en hij weet dan ook zijn zus volledig de grond in te boren.
John speelt een autohandelaar waar wij niet graag een auto van zouden willen kopen maar die ons waarschijnlijk iedere auto zou kunnen aansmeren.

Marjolein Brouwer – Angèle
Een heel klein rolletje met weinig tekst. Niet makkelijk om iets van te maken. Marjolein weet echter heel overtuigend een typetje neer te zetten en haar tekst goed te plaatsen.

D.J. Hoenstok – Lotje
Een zeer geloofwaardige rol heel overtuigend gespeeld. Vooral de eetscène was erg sterk. Een natuurtalent!!

ALGEMENE INDRUK
Een erg moeilijk stuk dat door een sterk ensemble in een hele mooie vormgeving werd neergezet. Het geheel vormde een zeer sfeervolle, aangename en plezierige voorstelling.