Juryrapport De Verschrikkelijke Moeder

Gezien op za 4 juni in het Randstadtheater
VENSTER met De verschrikkelijke moeder – Alex van Warmerdam

Stukkeuze:
Gedurfde en riskante keuze om dit Van Warmerdam-stuk te spelen. De typische Warmerdam-teksten (en de wonderlijke driedeling in dit stuk) vragen om een heldere visie van de regisseur en een ervaren cast.
Het is verleidelijk om de spitse, grimmige teksten te willen spelen. De risico’s zijn voor lief genomen. En dat leverde een voorstelling op die vaak rammelde.

Regie:
Deel 1 (de broers) was veelbelovend. De wonderlijke situatie was geloofwaardig. De juiste toon was getroffen, tekst werd op een natuurlijke wijze gebracht. Helaas werd dat niet volgehouden. Mogelijk heeft dit deel de meeste energie gevergd in het repetitieproces? Dochter Mary viel uit de toon met haar spel, dat niet aansloot bij het naturelle spel van de twee broers. Een ongelukkige keuze was het om zus Elvira, gespeeld door een ervaren actrice, aan ‘de kant te houden’. Dit ging ten koste van het drama, de grote lijn van het rollenspel (tussen broers en zus.). De vrouwenrollen kregen nu nauwelijks invulling, waardoor we geen idee kregen waarom deze mensen zo waren als ze praatten. Betrokkenheid bij het drama bleef uit. Een heldere visie op het stuk leek te ontbreken. De grimmigheid was te weinig, humor van de tekst kwam niet tot zijn recht.

Vormgeving:
De consequente smoezeligheid, ranzigheid op toneel (vloer met rotzooi, bij elkaar geraapte kleding) pakte goed uit, kleurde deze wonderlijke familie fraai. Lichtwisselingen en gitaarspel bakenden scenes helder af.
De vraag is of de keuze om spelers altijd in zicht te houden niet ten koste gaat van drama. Is het weloverwogen regie-keuze of wordt-ie meer vanuit praktische oogpunt genomen, namelijk omdat het speellokaal geen op- of afgangmogelijkheden bezit?

Spel algemeen:
De cast stortte zich vol overgave en met lef op dit stuk. Respect daarvoor. Grote verschillen in spelniveau maakten het lastig. Jonge, onervaren spelers zouden meer gestuurd moeten worden, leren begrijpen dat ze van tegenspel gebruik kunnen maken. De ervaren actrice zou meer hulp bij het ontwikkelen van haar grote lijn moeten afdwingen.

Alex ‘t Lam
Prachtige eetscènes. Fijn om te zien hoe verschillend je een gehaktbal of een appeltaart kunt eten. Was sterk in de scenes met zijn broer. Heldere transformatie van proleterige Gerard naar bekakte Blomkwist. Jules in deel drie had gevaarlijker kunnen/moeten zijn. We misten in de tekstzegging nuancering.

John Roos
Zette drie totaal verschillende typen neer, maar bleef ook broer van Elvira. Het is een zware rol, die veel energie kostte. Was heerlijk schaamteloos, met als hoogtepunt dat hij bloot op het toneel staat, net betrapt onder de douche met zijn schoonzus en dan de tekst: ‘Wat ben je toch een primitief mannetje.‘  Overtuigende (stief)moeder, die vanaf begin iets vileiner en onberekenbaarder had kunnen zijn.
Loste het probleem met de broek – bleef hangen in pijp – niet goed op met tekst ‘We zullen doorgaan…‘ Dat kan niet in een Warmerdam-stuk.

Patty de Braal
Zong de ‘talige‘ tekstjes fraai en met veel rust, maar enigszins stijfjes. De rol van zus kwam niet goed uit de verf, omdat ze vastgezet was op een stoeltje aan de zijkant. Dan kan je je lijn niet verhelderen, ontwikkelen. Had meer hulp van regie moeten afdwingen.

Yvonne van Schendel
Stortte zich met veel energie en enthousiasme in het stuk, maar had meer getemd en genuanceerd moeten worden in deze rol. Moet haar energie leren doseren. Het verleiden van een man kan ook in stapjes. De verleidings-poses achter douchegordijn is daar een voorbeeld van. Was teveel met zichzelf bezig. Zou zich meer moeten openstellen en kracht halen uit spel van andere acteurs. Hier had de regie veel kunnen winnen.

Ilse Sedee
Fysiek mooie, intrigerende aanwezigheid op toneel. Liet een paar maal innemende lach zien, fijn tussen alle grimmigheid. Goede hoekigheid, puberale lompheid in fysiek spel, maar dictie was erg saai en ongenuanceerd. Niet veel kleur.

Algemene indruk
Voorstelling met lastige Warmerdam-teksten die veelbelovend van start ging in fijn, groezelig decor, maar daarna ging slepen en een helder regie-lijn miste. Grotere aandacht voor samenspel had ervoor kunnen zorgen dat de spanningsboog beter werd volgehouden. Bewonderenswaardige, soms schaamteloze rol van slager/(stief)moeder/Richard.