Juryrapport De Goede Dood

Auteur: Wannie de Wijn
Regie: John Roos

STUKKEUZE
Toneelgroep Venster laat met de keus om ‘De goede dood’ te spelen zien dat ze een uitdaging aangaan en zware thema’s niet schuwen. De hedendaagse tekst van Wannie de Wijn boort het thema euthanasie aan.
In de tekst komen echter meerdere grote thema’s naar voren, zoals een te verdelen erfenis, oude relaties, een sociaal beperkte jonge broer en allemaal lijken ze een even belangrijke rol te spelen, waardoor er binnen de jury verdeeldheid ontstaat over de kracht van het stuk.

VORMGEVING
Er is gekozen voor een realistische vormgeving. Zowel de kleding als de inrichting van de gesuggereerde huiskamer zijn passend voor het verhaal. Er wordt een suggestie van diepte gewekt op het podium, wat bijdraagt aan de geloofwaardigheid. We mogen spreken van een verzorgde vormgeving, die echter puur functioneel wordt ingezet.
De grime voor de zieke Bernard was goed uitgevoerd. Bernard en Michael leken door hun kapsels echte broers. Hannah kreeg in de voorstelling verschillende malen te horen te horen dat ze ‘eruit zag als een stofdoek’, in haar kleding en grime was dit echter niet goed zichtbaar, ze oogde behoorlijk verzorgd en monter.

REGIE
De regie is realistisch in tekst, vormgeving, geluid en beeld. De ruimte en het decor worden goed gebruikt, de mis-en-scene is kloppend. Door de functionele inzet van deze aspecten krijgt de tekst alle ruimte om hoofdmoot van de voorstelling te zijn. Een tekst die schrijnend is doordat grote emoties, pijnlijke momenten van het leven en dieptepunten van karakters op een directe manier worden blootgelegd. De spelers zijn goed begeleidt door de regisseur, wat terug te zien is in de vrije manier waarop ze zich op het podium bewegen, ze zijn in staat om het verhaal te dragen.
Het is met een tekst als deze, die zo vol en doordrongen van familiair drama en een thema als de dood, oppassen voor pathetiek. Het is de kunst om dit zware stuk te kunnen nuanceren in regie. Controle te houden op de grote thema’s, zodat de dramatische lijn kan bewegen, dynamisch kan blijven. Nu werden de scenes soms wat voorspelbaar en werd de voorstelling naar het einde toe zelfs wat zoetsappig. Desalniettemin waren de laatste ‘afscheidscenes’ ontzettend goed in vorm gezet waardoor het geloofwaardig bleef. Een knappe prestatie!

SPEL ALGEMEEN
In het eerste gedeelte lijken de spelers er nog in te moeten komen, de teksten klinken wat afstandelijk.
Het tweede gedeelte verloopt echter vloeiender en de groep lijkt door de dans en zangmomenten alleen maar sterker te worden.
Een mooi ensemble waarin de spelers van Venster op overtuigende wijze een familie laten zien waarin iedereen op een eigen manier worstelt met de zieke. Er lijkt zelfs een strijd te ontstaan in wie er het meest mag zijn voor de zieke. Hierdoor zegevieren de ego’s van de personages soms boven de dood. De verhoudingen in het huis staan op scherp.

SPEL INDIVIDUEEL
Michel van Hooijdonk- Bernard Keller
Michel heeft de rol van Bernard prachtig eigen kunnen maken. Hij heeft het karakter op een integere manier benaderd en wist een mooie rust te bewaren in zijn spel. Zijn fysieke transformatie was secuur uitgewerkt waardoor we zagen hoe uitgeput Bernard was. Zijn blik was zowel afwezig als vredelievend waaraan we konden aflezen dat de dood tot slot als een verlossing kwam.

Ron Strijaards- Michael Keller
Ron is een energieke speler, een wervelwind op het podium. Dit paste goed bij de rol van Michael: de verontwaardigde broer die zich te snel op de kast liet jagen, waar met name Hannah gebruik van maakte. Meer nuance in deze dankbare hoeveelheid energie en expressie is echter noodzaak. Nu overschaduwde Ron andere spelers regelmatig. Hij gaf weinig ruimte voor samenspel en stond iets te veel als solist in dit ensemble stuk.Ook kon zijn te sterke volume afleiden van de inhoud van een scene.
In de eindscène tijdens het afscheid van Bernard, was meer nuance zichtbaar bij Michael. Dit maakte het personage geloofwaardiger en daardoor kreeg Michael ook een kwetsbare kant.

Ronald Tellekamp- Ruben Keller
Ronald heeft de ingewikkelde rol van de zwak begaafde Ruben ontzettend knap neergezet. Hij beheerst een mooie spelconcentratie waarin hij zelf de regie behoudt in de timing van zijn teksten. Ruben ontroerde door zijn hakkelende manier van spreken, zijn starende blik in de verte, zijn nerveuze gewrongen handen en zijn plotse bewegingen van opstaan om te vluchten naar de piano, zijn piano. De beheersing van zijn spel was genieten. Complimenten voor de geloofwaardigheid van het ‘playbacken’ van het pianospel.

Marjolein Walsmit-Brouwer- Sammy Keller
Marjolein is een speelster die opvalt door haar goede samenspel. De relatie tot Ruben maakte ze inhoudelijk interessant door te schakelen tussen genegenheid en afstand behouden. De verhouding tot haar vader speelde ze geladen en kwetsbaar. Terwijl in haar verhouding tot Hannah ook felheid te zien was en achterdocht. Marjolein is in staat om haar personage meerdere gezichten te geven. De dictie was soms wat zwak waardoor ze moeilijk te verstaan was.

Astrid Wierenga- Hannah
Astrid was een prettige en geloofwaardige aanwezigheid op het podium. Haar tekstzegging was opvallend natuurlijk en daardoor erg geloofwaardig. Waar de tekstzegging zo goed was valt er nog te winnen aan expressiviteit in het gezicht en het lijf. De rol had kunnen winnen aan kracht als ze naar meerder kleuren had kunnen opzoeken in deze twee aspecten. Nu bleef het personage erg koeltjes waardoor moeilijk zichtbaar was dat een geliefde haar man aan het verliezen was.

Patty de Braal- Lisbeth
Patty heeft het conflict om zowel vriendin van, als dokter van een zieke te zijn, op een voelbare manier ten tonele gebracht. De monoloog betreffende deze tegenstrijdigheid was treffend en werd met mooie rust gespeeld. Tot aan het einde van de voorstelling toe hield Patty dit conflict vast. Tevens was ze dynamisch in haar tegenspel tegen de verschillende karakters. Ze nam als niet familielid een bijzondere rol aan in dit huis.
De jury had wat moeite met het letterlijke uitspelen van het overlijden van Bernard in de eindscène, maar vond het knap hoe geloofwaardig Patty deze lastige scene heeft gespeeld. Benoemt moet worden dat dit meer kritiek op het stuk betreft dan dat dat betrekking heeft op de regie of het spel.

ALGEMENE INDRUK
Door een tekst die veel thematieken behandelde kwam het thema euthanasie niet altijd even overtuigend naar voren in ‘de goede dood’. Het spel van de spelers was echter goed en vorderde gedurende de voorstelling meer en meer. En ook door de consequente regie en vormgeving heeft toneelgroep Venster uiteindelijk een mooi eindresultaat neergezet wat gezien de emotie in het publiek indruk heeft gemaakt.